Finansowe dynastie: architekci globalizmu

46,00 

Kupując w naszym sklepie wspieracie Państwo Fundację Ordo Medicus.

Format A5, 238 s.

Kategorie: ,

Opis

Historycy przyzwyczaili nas do tego, aby postrzegać dzieje świata przez pryzmat działań politycznych i militarnych. Rzadko kiedy wyjaśniają nam kto za to wszystko zapłacił i po co. Książka Aleksandra Paczkałowa jest próbą odpowiedzi na to pytanie. W Finansowych dynastiach autor prezentuje ponad sto najważniejszych rodzin mających w ciągu ostatnich pięciu wieków wpływ na globalne finanse, a przez to również na globalną politykę. Nie tylko Rothschildowie, Rockefellerowie, Warburgowie i Morganowie, ale również wiele innych rodów, zwykle pozostających w cieniu, odpowiada za kształt świata w jakim żyjemy. Opisując ich losy Paczkałow wypełnia poważną lukę w dotychczasowej literaturze historycznej.

Aleksander W. Paczkałow – historyk, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Finansowego Federacji Rosyjskiej oraz Instytutu Literackiego w Moskwie. Zajmuje się historią gospodarczą i dziejami średniowiecza.

Spis treści

Od autora ………………………………………… ………………………………. 8

Abarbanel (Abravanel) …………………………………………. …………..47

Adler……………………………………………… ………………………………. 48

Eichthal-Seligmann…………… …………………………………………… ..49

Andre …………………………………………. …………………………………..50

Arnhold…………………………………………. ……………………………….. 51

Astor …………………………………………. ………………………………….. 52

Balbi …………………………………………. ………………………………….. 53

Bardi …………………………………………. ………………………………….. 54

Barclay …………………………………………. ………………………………. 56

Barney …………………………………………. ……………………………….. 58

Baruchi …………………………………………. ………………………………. 59

Baumgartner (Paumgartner) ………………………………………………. 62

Baker …………………………………………. …………………………………..63

Belmont …………………………………………. ……………………………… 65

Benedykt …………………………………………. ……………………………. 67

Berenberg (Berenberg-Gossler) …………………………………………. 67

Betman …………………………………………. ………………………………..69

Bischofsheim…………………………………………. ………………………..71

Bleichroder (Blaichroder) ………………………………………. …………72

Borghese …………………………………………. ……………………………..74

Borromeo …………………………………………. …………………………….74

Borski …………………………………………. …………………………………76

Botin …………………………………………. …………………………………..77

Brown …………………………………………. …………………………………78

Bush …………………………………………. ……………………………………80

Bering ………………………………………. ………………. ………………….80

Wallenberg …………………………………………. …………………………..83

Vanderlip…………………………………………. ……………………………..86

Van Lanshot ………………………………………… ………………………….87

Warburg …………………………………………. ………………………………88

Welser …………………………………………. ……………………………….. 92

Vernes …………………………………………. ……………………………….. 94

Worms …………………………………………. ……………………………….. 95

Harriman …………………………………………. ……………………………. 96

Heine …………………………………………. …………………………………. 97

Gurney …………………………………………. ………………………………..98

Guinness …………………………………………. ……………………………. 99

Hirsch-Gereuth ……………………………………….. …………………….100

Goldman Sachs ……………………………………….. …………………….100

Goldsmith (Goldsmid) ………………………………………. ………….. 102

Goldschmidt (Goldsmith) ………………………………………. ……… 104

Gondi …………………………………………. …………………………….. ..106

Gontard …………………………………………. ……………………………. 107

Gumpertz (Gomperz, Gumpel) ………………………………………….107

Goüin …………………………………………. ………………………………..109

David-Weill (Lazard) …………………………………….. ……………….110

Davillier …………………………………………. …………………………….111

Demachy …………………………………………. …………………………112

Dillon …………………………………………. ……………………………..112

Dinkelspiel …………………………………………. ………………………113

Giustiniani …………………………………………. ……………………….113

Donati …………………………………………. …………………………… 114

Doria …………………………………………. …………………………….. 115

Drexel…………………………………………. ……………………………. 115

DuPont …………………………………………. ………………………….. 117

Georges-Picot ……………………………………….. ……………………118

Kaduri( Kadoorie, Khedouri)………………………………………….119

Kamondo ( Camondo) …………………………………………. ………119

Khan…………………………………………. ……………………………….120

Cahen d’Anvers ………………………………………. ………………….122

Keswick  ………………………………………. ……………………………123

Königswarter …………………………………………. …………………..125

Chigi …………………………………………. ………………………………126

Kleinwort (Klainwort) ………………………………………. ……….. 127

Clifford …………………………………………. …………………………. 127

Corsini …………………………………………. ………………………….. 128

Cohen …………………………………………. …………………………….129

Le Couteulx …………………………………………. …………………….131

Cabot(Caboto) …………………………………………. ………………..132

Lubbock (Avebury) ………………………………………. …………….133

Ladenburg …………………………………………. …………………….. 133

Lambert …………………………………………. ………………………… 135

Loeb ……….. ………………………………………. …………………….. 136

Levita (Levi) ………………………………………. ……………………..138

Lehman …………………………………………. ………………………….140

Lloyd …………………………………………. ………………………….. ..141

Lopez Suasso ………………………………………… …………………..142

Lowell …………………………………………. ……………………………144

Mallet …………………………………………. …………………………….145

Massimo (Maximis) ………………………………………. ……………147

Medici …………………………………………. ……………………………147

Mellon …………………………………………. ……………………………152

Mendelssohn-Bartholdy ……………………………………….. ……..155

Mendes (Benveniste, Nasi) …………………………………….. .. …156

Merck …………………………………………. …………………………….158

Metzler …………………………………………. ……………………….. ..159

Mees …………………………………………. ………………………………160

Mirabaud…………………………………………. …………………………161

Modiano (Modilliano) ………………………………………. ………..162

Mocatta …………………………………………. ………………………….163

Montagu …………………………………………. ………………………..164

Montefiore …………………………………………. ……………………..166

Morgan …………………………………………. …………………………..168

Morpurgo …………………………………………. ……………………….176

Mosselman …………………………………………. ……………………. 177

Natoli …………………………………………. …………………………….177

Norman …………………………………………. ………………………… 178

Norsa (Norcia) …………………………………….. …………………… 180

Odescalchi …………………………………………. ……………………..180

Aldrich …………………………………………. ………………………….181

Oppenheimer …………………………………………. ………………… 183

Oppenheim …………………………………………. …………………… 185

Pyne…………………………………………. ……………………………… 187

Pallavicini …………………………………………. ………………………187

Paus …………………………………………. …………………………….. 189

Pazzi …………………………………………. …………………………….. 189

Pacelli …………………………………………. …………………………… 190

Pereira …………………………………………. …………………………. .190

Peruzzi …………………………………………. …………………………. 193

Pizi …………………………………………. ………………………………..194

Pillet-Will ……………………………………….. …………………………195

Pinto (de Pinto) ……………………………………… ………………… .196

Pearson …………………………………………. ………………………… .197

Pease …………………………………………. ………………………………198

Portinari …………………………………………. ………………………… 199

Raphael (Raphaël) …………………………………………. ……………199

Rieti (da Rieti) ………………………………………. ………………….. 200

Rosenberg (Rosenberg-Rede) …………………………………………201

Rockefeller …………………………………………. ……………………. 202

Rothschild …………………………………………. …………………….. .207

Roosevelt …………………………………………. ………………………..221

Salomons ( Salomon)…………………………………………. ………..222

Sassoon (Sassoon ben Salih, Sassone, Sasone,) ………………..224

Safra …………………………………………. …………………………….. .226

Seligman (Zeligman) ………………………………………. …….. …..227

Seillière (Seilliere) ………………………………………. …………….. 229

Senior- Coronel ……………………………………….. ………………… 230

Sillem…………………………………………. ………………………………231

Simonetti …………………………………………. ……………………….. 232

Scali (Scala) ………………………………………. ……………………. 233

Smith …………………………………………. ……………………………. 234

Stern (Sztern) ………………………………………. ………………….. 235

Strozzi …………………………………………. …………………………. 237

Samuel ……………. ………………………………………. ……………..239

Torlonia …………………………………………. ……………………….. 240

Winthrop…………………………………………. ………………………. 242

Whitney …………………………………………. …………………………242

Filippson(Philippson) …………………………………………. ……. 243

Finck…………………………………………… ……………………………244

Fleming …………………………………………. ……………………….. 245

Forbes …………………………………………. …………………………..246

Franklin …………………………………………. …………………….. …247

Frescobaldi …………………………………………. ………………….. 247

Fries …………………………………………. ……………………………..248

Fugger …………………………………………. …………………………..250

Fould …………………………………………. …………………………… 255

Farish …………………………………………. ………………………….. 256

Hambro …………………………………………. …………………………257

Hoare …………………………………………. ……………………………259

Hall (van Hall) ………………………………………. ………………….261

Hottinger (Hottinguer) ………………………………………. ….. ….261

Hope  …………………………………….. ………………………………… 263

Hochstetter (Höchstetter) …………………………………………… ..266

Schiff…………………………………………. ……………………………. .266

Speyer …………………………………………………………………………269

Schroeder( Schröder) …………………………………………. ………..271

Stieglitz …………………………………………. …………………………..272

Erlanger …………………………………………. …………………………..273

Ephrussi ………………………. …………………………………….. ……. 274

Wstęp

Znany współczesny autor Jacques Attali, łączący w sobie myśliciela-filozofa i praktykującego-finansistę, w historiozoficznym traktacie „Linie horyzontu” pisze o trzech rodzajach porządku „o trzech sposobach organizowania przemocy”: o porządku Świętości, o porządku Siły i o porządku Pieniądza. Tym porządkom odpowiadają jego zdaniem trzy społeczne formy uosabiane przez kapłana, króla i finansistę. Według J. Attali  te figury zmieniały na przemian siebie nawzajem w historii. Według niego najnowszy czas i przyszłość, to czas finansistów,  jego nadejście – to absolutna nieuchronność.

Jednocześnie, pomimo wielkiego znaczenia badań i poznania historii oligarchii finansowej temat ten pozostaje słabo poznany. Dzieje się tak z kilku powodów. Państwo i instytucje z nim związane są główne przedmioty badań nauk społecznych. Tymczasem interesy prywatne są nadal na peryferiach badań naukowych. Jednak historia kapitalizmu – to nie tyle historia państw, ile historia prywatnego biznesu, a u podstaw wielkiego biznes leżą prywatne interesy i kosmopolityzm, tj. wyobrażenie, że interesy narodowe są poniżej osobistych i często im zaprzeczają. Kapitalizm (a zwłaszcza kapitalizm finansowy) jest kosmopolityczny z natury. Wielki biznes – tzn.

międzynarodowy biznes, wiodące banki, to banki międzynarodowe. W większości prac dotyczących banków i obrotowi pieniężnemu niestety brakuje analizy interesów poszczególnych grup lub ich przedstawicieli. W rezultacie powstają liczne prace, w których powstawanie prywatnych banków centralnych wygląda co najmniej na bezinteresowne pragnienie uczynienia państw i świata lepszym miejscem. Jednak cele, dla których realizacji zapadły decyzje i powstały różne struktury, – są najważniejsze dla zrozumienia zachodzących procesów gospodarczych. Studia dotyczące państw jako głównych przedmiotów nauk społecznych zubażają przeszłość i teraźniejszość i czynią tę naukę uboższą o to, czym naprawdę ona jest.

 

Często wypowiadali się przedstawiciele oligarchii finansowej jako ideolodzy globalizmu. Według F. Mortona, do poety Ludwiga Börne’a z rodziny finansowej Baruch, która działała wraz z Rothschildami, należały następujące słowa:

„Byłoby błogosławieństwem Bożym, gdyby wszyscy królowie byli obaleni, a ich trony zajęli przedstawiciele rodziny Rothschildów. Pomyślcie  tylko o korzyściach. Nowa dynastia nigdy nie zajmie się pożyczkami … Znika korupcja wśród ministrów … Takie wady staną się historycznym przeżytkiem, a moralność zwycięży ”.  Do James’a Paula Warburga ze słynnej dynastii bankowej Warburg należy zdanie wypowiedziane w połowie XX wieku: „My musimy mieć rząd światowy, czy to wam się podoba, czy nie. Pytanie tylko, czy osiągniemy to siłą czy pokojowo ”(Senate Foreign Relations Committee. Revision of the United Nations Charter: Hearings before a Subcommittee of the Committee on Foreign Relations, Eighty-first Congress. United States Government Printing Office, 1950, p. 494). Na spotkaniu Klubu Bilderberg w Baden-Baden w1991 roku David Rockefeller zauważył: „Suwerenność ponadnarodowa elity intelektualnej i światowych bankierów, jest bez wątpienia lepsza od narodowego samostanowienia praktykowanego w minionych stuleciach ”

 

 

Sama oligarchia finansowa ze względu na swoją działalność nie jest zainteresowana poważnymi studiami nad nią (jak słusznie zauważył A.I. Fursow w niedawnym wywiadzie.W ciągu ostatnich dziesięcioleci żaden fundusz, pomimo ogólnego zainteresowania historią gospodarczą, nie przeznaczył ani jednego dolara badanie oligarchii finansowej)1

Historia, ekonomia, politologia i socjologia w dzisiejszych czasach praktycznie nie zajmują się badaniami  zarówno przeszłości, jak i teraźniejszości wielkiego prywatnego kapitału.

Wyjątkiem były radzieckie nauki społeczne, w których poważną uwagę poświęcono badaniu pochodzenia oraz funkcjonowania wielkiego kapitału zachodniego. Pośród radzieckich prac poświęconych analizie dużego kapitału finansowego, książki S. Aaronowicza „Brytyjski Kapitał Monopolistyczny”, K. Władimirowa ” Bank Anglii”, G.N. Własowa „Grupa finansowa Rothschilda w Afryce”, M. J. Wołkowa „Kapitał finansowy i finansowa oligarchia ”, S.W. Woronina „Rockefeller Financial Group w gospodarce i polityce Stanów Zjednoczonych ”, S. B. Zeleniewa „Giganci brytyjskiego biznesu”, W.S. Zorina „Dynastia Morganów”, „Mister Billions”, „Niekoronowani królowie Ameryki”, A.W. Kirsanowa „Korporacje finansowe USA”, S.М. Mienszykowa „Nowoczesna struktura oligarchii finansowej USA ”,„ Millionaires and Managers ”, N.А. Sacharowa „Współczesna monopolistyczna elita USA”, W.I. Turusowa „Kapitał finansowy i oligarchia finansowa”, I.М. Fayngara „Szkic rozwoju niemieckiego kapitału monopolistycznego”, A.A Fursenko „ Trusty naftowe i polityka światowa(1880-1918) ”i „ The Rockefeller Dynasty ”, G.P. Czernikowa „Oligarchia finansowa Francji”, A. Schneersona „Kapitał finansowy we Francji”, S.E. Janczenki „Kapitał finansowy i oligarchia finansowa” i in. Ukazała się też seria książek poświęconych badaniu oligarchii finansowej – „Panowie świata kapitalistycznego”. Dużą częścią zagranicznych i współczesnych prac krajowych poświęconych osobowościom finansistów jest apologetyka, rodzaj tradycji hagiograficznej, pisanej zwykle na zamówienie.

Badanie interesów prywatnych jest trudniejsze niż historia czy obecny stan instytucji państwowych, bo historia funduszy private equity jest zwykle dużo gorzej udokumentowana w źródłach. Specyficzne pismo odręczne, listy korespondentów bez odpowiedzi, ustne, niejasne bez kontekstu informacje zawarte w e-mailach – to jest to co czeka na naukowców planujących badanie archiwów i danych na ten temat. Wiadomo też, że po śmierci po wielu członkach rodzin bankowych nastąpiło masowe spalenie ich papierów. Często pozostają nieprzejrzystymi, rodzinne mentalne, historyczne i inne powiązania między bankierami różnych krajów.

Jednocześnie wyjątkiem jest raczej historia Medyceuszy, Fuggerów, Rothschildów i innych bankierów, lepiej udokumentowana materiałami archiwalnymi. Archiwa wielu zachodnich banków nie przetrwały. Jednakże zachowały się liczne materiały archiwalne dotyczące historii  Berenbergów, Gosslerów, Betmanów, Borromeo, Gondi, Drexelów, Medici, Morganów, Sassoon, Sillam, Forbsów, Fuggerów, Hope, Hochstätterów i in. Obecnie istnieją specjalistyczne archiwa dynastii finansowych Beringów, Rockefellerów, Rothschildów, a rodzinom Fuggerów i Welserów w Niemczech poświęcone są osobne muzea. Istnieją odrębne projekty badawcze oparte na analizach biznesowych aktywności niektórych rodzin.

Na przykład historia banku Borromeo i jego działalność w Anglii. W archiwach odbywają się sympozja i konferencje (na przykład w angielskim archiwum Baringów), prowadzona jest aktywna praca naukowa w londyńskim archiwum Rothschildów. Jednak częściej materiały związane z historią dynastii finansowych znajdują się w zasobach większych archiwów (w archiwach banków, uniwersytetów, towarzystw historycznych, bibliotek itp.). Dodatkowo w Internecie są strony poświęcone historii poszczególnych rodzin (Balbi, Barney, Borromeo, Sillemów, Forbsów, Fuggerów itp.).

Jeśli w odniesieniu do niektórych rodzin finansowych Europy istnieją całe tomy badań (zwłaszcza badania poświęcone Rothschildom – „Rothschildiana”), to większość rodzin finansowych nie ma ani jednego specjalnego dzieła poświęconego ich historii. Jak napisał kiedyś jeden z autorów „Rothschildianów” podjęto kiedyś próbę napisania książki „Kłamstwa o Rothschildach”, ale prawdy nie udało się ukazać. Niejawność, jako charakterystyczną cechę historii rodzin bankowych można zobaczyć na przykładzie historii tej rodziny. Według historyka F. Mortona, „tradycyjną taktyką Rothschildów było pozostawanie za kulisami … Korespondencja była transportowana w specjalnie wykonanym wozie z podwójnym dnem, i z wymyślonym specjalnym kodem do korespondencji. To była mieszanka języków jidysz, hebrajskiego i niemieckiego, doprawiona systemem specjalnych określeń i zaszyfrowanych nazw”. F. Morton zauważa, że „Rothschildowie chronili swoją prywatność przed wzrokiem ciekawskich i woleli błyszczeć w wąskim kręgu rodziny i przyjaciół, nawet ze szkodą dla ich ambicji społecznych. Ta tradycja była zachowywana i umacniana z pokolenia na pokolenie ”(Morton F., 2004). Wielkie pieniądze zawsze kochały ciszę i konfidencjonalność. Dla przykładu w biurze Johna Pierponta Morgana Sr., jednego z najsłynniejszych bankierów był napis: „Pense moult, parle peu, ecris rien” („Myśl dużo, mało mów, niczego nie zapisuj”). Konsekwencją takiej skrytości było powstanie masy legend i fikcji o rodzinach finansistów. Jak zauważył radziecki badacz W.I. Turusow „często bardzo trudno jest mniej lub bardziej w pełni zidentyfikować powiązania finansowe i osobiste w określonej grupie. Te powiązania nie zawsze są ogłaszane, ale najczęściej są starannie ukryte ”(Turusow W.I., 1960).

Pozostało stosunkowo niewiele autobiografii przedstawicieli oligarchii finansowej (B. Baruch, D. Rockefeller, Guy de Rothschild). Jednak wśród przedstawiciele rodzin finansowych byli także historycy, wśród nich tacy, którzy pracowali nad historią rodziny (na przykład Doria, Modiano, Norsa, Rothschild, Sillem itp.).

 

* * *

 

Dynastie finansowe wywodzą się ze starożytnego wschodu. Tak więc już w Babilonie, według źródeł pisanych znane były, domy bankowe Egibi i Murashu. Jednak w erze przedkapitalistycznej dynastie finansowe nie odgrywały tak ważnej roli, jaką uzyskały później.

W świecie finansów XIII-XIV wiekach dominowały rodziny bankierów florenckich Bardi, Peruzzi i Pazzi, w XV wieku. – florenckich Medici, w XVI wieku. – niemieckich Fuggerów, a później – Rothschildowie, Morganowie, Rockefellerowie itp.

Ta książka omawia również działania, a także więzi rodzinne najważniejszych rodzin finansowych krajów zachodnich od początku kapitalizmu w średniowiecznych Włoszech XIV-XV wieku, aż do dzisiaj.

W latach 1250-1500 w miastach Włoch mają miejsce narodziny kapitalizmu. W tym czasie sektor bankowy był zdominowany przez firmy rodzinne prowadzące działalność finansową nie tylko we Włoszech, ale także w wielu krajach Europy. Na przykład takie włoskie rodziny bankowe jak Bardi, Peruzzi, Scali, Frescobaldi, a później Corsini, Medici, Montefiore i inne były związane z handlem z Anglią.

Zjawisko pojawienia się kapitalizmu w Europie na przełomie średniowiecza i współczesności sprawia, że badacze wciąż na nowo zwracają się do tej epoki, aby zrozumieć pojawienie się nowego społeczno-gospodarczego system, w ramach którego istnieje główna część współczesnego świata. Do chwili obecnej geneza kapitalizm kojarzył się głównie z powstaniem i rozwojem protestantyzmu. Jednak ta hipoteza nie jest w stanie wyjaśnić tajemnicy powstania kapitalizmu, który się pojawił we Włoszech, zanim powstał protestantyzm. To właśnie z Włoch zapożyczono słownictwo używane we współczesnych finansach (słowa „bank”, „lombard” itp.). Warto zauważyć, że firmy bankowe, które stały się podstawą późniejszego rozwój sektora finansowego był przeważnie katolicki. Jest dobrze znana finansowa działalność w XIII-XVII wieku w różnych miastach Włoch  rodzinnych firm katolików Bardi, Gondi, Corsini, Medici, Pazzi, Peruzzi, Portinari, Scali, Strozzi, Frescobaldi itp. Idee M. Webera wiążące pojawienie się kapitalizmu z protestantyzmem nie są usprawiedliwione. Włoska arystokracja katolicka zajmowała się finansami od dawna, w tym przed narodzinami protestantyzmu (Borromeo, Giustiniani, Doria, Chigi, Natoli, Odescalchi i inne). Jeśli w XIV wieku główny centrum finansowym była Florencja (z tym miastem było związana działalność rodzin Bardi, Borromeo, Gondi, Medici, Modiano, Pazzi, Peruzzi, Pisa, Portinari, Rieti, Scali, Strozzi, Frescobaldi i inne), to w XV wieku stają się nimi Wenecja i Genua. Włoski trójkąt utworzony przez Miasta Wenecja, Florencja, Genua odegrały wiodącą rolę w narodzinach kapitalizmu. Włoscy arystokraci nie unikali zajmowania się działalnością finansową już w XIII -XV wieku. Bardzo blisko i przez długi czas arystokracja włoska była związana z papiestwem i interesami Kościoła rzymskokatolickiego. Z wielu włoskich rodzin finansowych pochodzili rzymscy papieże i kardynałowie.

Wiele rodzin arystokratycznych nadal angażowało się w działalność finansową, zwłaszcza w XIX i XX wieku, szczególnie odnosi się to do tak zwanej „czarnej szlachty” (aristocrazìa nera) – włoskich rodzin arystokratycznych związanych z papiestwem za Piusa IX. Na przykład pod koniec XIX wieku. przedstawicieli arystokratycznych rodzin Borghese, Rospigliosi, Pacelli można znaleźć wśród organizatorów i wśród kierownictwa Banco di Roma, Balbi i Pallavicini wśród założycieli Banku Credito Italiano itp. Na początku XX wieku mieszkał w Nowym Jorku bankier milioner Giovanni P. Morosini, potomek weneckich arystokratów Morosini, który stał się znany głównie jako wybitny filantrop i kolekcjoner (duża kolekcja obrazów dawnych mistrzów i innych antyków zostały później przekazane Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku). Co ciekawe, w USA potomkowie Giovanniego Morosiniego zawarli małżeństwa z potomkami pierwszego prezydenta kraju, George’a Washingtona.

Jednak znacznie mniej wiadomo o udziale Żydów w życiu finansowym Włoch w okresie Renesansu. Jest to słabo zbadany temat, na który większość prac została opublikowana we Włoszech i jest znana wąskiemu kręgowi specjalistów. Rzadkim wyjątkiem jest monografia słynnego żydowskiego historyka L. Poliakowa na temat historii związków Żydów we Włoszech i papieży w XIII-XVII wieku. Na podstawie dostępnych informacji można zauważyć, że Żydzi odgrywali znaczącą rolę w genezie kapitalizmu. Można to prześledzić na podstawie historii wielu rodzin zajmujących się lichwą, a później bankowością. Widocznie była to tradycja sięgająca średniowiecznych kupców Trachdonitów (Radanitów), którzy pośredniczyli między Europą a muzułmańskim Wschodem, a także Chinami. Już w XII-XIII wieku we Włoszech była zamożna ludność żydowska (zwłaszcza w Rzymie, gdzie Żydzi  byli agentami finansowymi papieży). Znaczące były społeczności żydowskie powstałe w wyniku migracji z Francji i Niemiec do Włoch. Od końca XV wieku, po wypędzeniu Żydów z Półwyspu Iberyjskiego (1492 z Hiszpanii, 1497 z Portugalii), wielu z nich przeniosło się do Włoch, a niektórzy nawet dalej – do Imperium Osmańskiego. W XV wieku. Rodziny sefardyjskie Abravanel (Abrabanel), Kamondo, Mokatta, Montefiore i inne przeniosły się z Hiszpanii do Włoch, kontynuując zajmowanie się działalnością finansową. Działalność lichwiarska Żydów była popierana przez władze miast i rzymskich papieży. Jednak miały miejsce także ciągłe ataki na żydowskich lichwiarzy (zwłaszcza ze strony mnichów franciszkańskich), prowadzące do prób wypędzenia i wypędzenia Żydów z szeregu włoskich miast, a także pogromy antysemickie.

Od drugiej połowy XIV wieku banki żydowskie zaczęły odgrywać wiodącą rolę w Republice Weneckiej poza samą Wenecją. W XIV-XV wieku zauważalnie wzrasta rola Żydów bankierów na dworze papieskim. W XVI wieku we Włoszech osiągają rozkwit żydowskie banki kredytowe. Szczególnie znacząca była rola rodziny Pizi, Norsa, del Banco, Rieti,Volterra, Terracina, Montalcino, Toscanelli, Tivoli i in. Najbardziej aktywna była żydowska działalność finansowa

w Bolonii, Mantui, Padwie, Rzymie, Florencji i innych włoskich miastach. Należy również zauważyć, że znaczny był wpływ Żydów na intelektualną działalność włoskich humanistów Renesansu.

W tej pracy prawie połowa rozważanych rodzin to Żydzi, druga połowa to przedstawiciele różnych zachodnich grup etnicznych. Ponadto większość rodzin nieżydowskich należy do okresu XIII-XV wieku. Przewaga żydowskich rodzin finansowych jest wyraźnie widoczna, zaczynając od XVI – XVII wieku.

Można też zauważyć, że protestanci częściej stawali się przemysłowcami, a Żydzi finansistami. To znaczy Żydzi zawsze byli ściślej związani z finansami niż z kapitalizmem przemysłowym. Protestanci zwykle zaczynali angażować się w działalność finansową, mając już doświadczenie jako przemysłowcy, żydowscy finansiści z rzadkimi wyjątkami zajmowali się przede wszystkim lichwą i bankowością, a dopiero potem ich interesy zostały skierowane w stronę kapitalizmu przemysłowego.

Trudność w studiowaniu omawianego tematu jest także w tym, że z powodu antysemityzmu Żydzi w wielu krajach europejskich stali się pseudochrześcijanami (Marrani), ukrywając swoje żydowskie pochodzenie. Niemiecki historyk W. Sombart bardzo trafnie wypowiedział się na temat tego zjawiska: „Bardzo wdzięcznym zadaniem byłoby dokładne zbadanie udziału Żydów w bankowości weneckiej. Ale zadanie jest niewątpliwie bardzo trudne, bo sądząc po opublikowanych dotychczas źródłach, Żydzi już w XV wieku byli pseudochrześcijanami z imionami i nazwiskami chrześcijańskimi, zajmowali honorowe stanowiska ”(W. Sombart, 2004). Słynny wizerunek żydowskiego lichwiarza Shylocka powstał w sztuce „Kupiec Wenecki” Szekspira (koniec XVI wieku). Obraz Shylocka pokazuje, że w okresie Renesansu lichwiarze weneccy byli kojarzeni w zbiorowej świadomości z Żydami. W Wenecji w okresie Renesansu jednymi z głównych rodzin finansowych były żydowskie rodziny Kamondo i del Banco (znana później jako Warburg). Ciekawe jest również to, że w „Kupcu weneckim” Shylock jest zmuszony przyjąć chrześcijaństwo. Na obecność krypto-Żydów wśród lichwiarzy Wenecji wskazuje i to, że w 1550 roku chrześcijańscy kupcy w Wenecji powiedzieli, że będą zmuszeni do emigracji, jeśli handel z Maranami zostanie zakazany.

O ile mi wiadomo, kwestie badania udziału krypto-Żydów w weneckich bankach okresu Renesansu nadal nie spotkały się z uwagą, na jaką zasługują. Te same pytania można postawić również w odniesieniu do niektórych genueńskich bankierów, znanych jako katolicy. Upadek gospodarczy Włochy w drugiej połowie XVI wieku zbiegł się z wygaśnięciem działalności żydowskich finansistów we Włoszech. Jak zauważył W. Sombart na przykładzie różnych krajów europejskich „ekonomiczny regres zbiega się chronologicznie z wypędzeniem Żydów. Z drugiej strony moment rozkwitu gospodarczego – często gwałtownego rozkwitu – miast i krajów… zbiega się z czasem przybycia tam żydowskich uciekinierów ”(W. Sombart, 2004).

Konkurencja ze strony sieci bankowej Monte di Pieta oraz zaostrzenie polityki papieży w okresie kontrreformacji prowadzą do tego, że Żydzi stopniowo opuszczają sferę finansów we Włoszech lub przenoszą się do innych krajów. W XVI wieku del Banco przenieśli się z Wenecji do Bolonii i z Bolonii do Niemiec. Rodziny Mocatta i Montefiore od XVII – XVIII wieku są już kojarzone głównie z Anglią itp.

Żydzi odegrali kluczową rolę w genezie kapitalizmu jeszcze przed powstaniem protestantyzmu. Werner Sombart pisał, że od końca XV wieku historia Żydów i gospodarcza historia Europy zmierzały jedną drogą ku współczesności. Zwraca uwagę fakt, że rodziny finansistów protestanckich odegrały znacznie mniejszą rolę w historii finansów niż rodziny finansistów żydowskich, z których wielu było potomkami nadwornych Żydów. Żydowskie społeczeństwo było przesiąknięte więzami rodzinnymi i biznesowymi oraz było bardzo mobilne. Przyczyniło się to do powstania międzynarodowej sieci bankowej i pokrewieństwa między rodzinami. Żydzi i w średniowieczu byli ściśle związani z handlem metalami szlachetnymi i diamentami, a od XVII-XVIII wieku oni praktycznie zmonopolizowali handel dobrami luksusowymi, co było niezwykle ważne dla arystokracji.

Żydzi brali także czynny udział w Wielkich Odkryciach Geograficznych i byli związani z działalnością wielkich kompanii z tamtych czasów (np. w Holandii z Kompanią Wschodnio-Indyjską – Cohenowie, de Pinto, Lopez Suasso). W dużej mierze dzięki kapitałom Marranów stało się możliwe wyposażenie dużych zagranicznych wypraw handlowych z Europy w XVII-XVIII wieku. Już w XVII-XVIII wieku w Ameryce Północnej działalność handlową i finansową prowadzili Żydzi, głównie z Holandii, pochodzący z portugalskich Marranos. Żydzi grali znaczącą rolę wśród piratów Nowego Świata, gdzie zajmowali się nie tylko rabunkiem, ale także handlem niewolnikami. Materialnym potwierdzeniem tych wydarzeń jest wielki żydowski cmentarz z XVII wieku w Port Royal, pirackiej stolicy Ameryki. Wśród słynnych żydowskich piratów Nowego Świata należy wymienić Davida Abarbanela, który urodził się w Holandii w słynnej rodzinie sefardyjskiej, wywodzącej  się od potomków Króla Dawida (wcześniej Abarbaneli byli skarbnikami i pobierali podatki dla królów kastylijskich, w XV wieku zajmowali się działalnością finansową w Portugalii, a w XVI w – we Włoszech).

 

Wśród dynastii finansowych działających w Nowym Świecie, można wyróżnić takie rodziny jak de Pinto, Pereira (w Nowym Świecie ostatnia rodzina była również znana jako pod hebrajskiem imieniem Abendan) i inne. Te rodziny znajdowały się w bliskich związkach z Domem Orańskim ( House of Orange), następnie okazywały wsparcie finansowe dla holenderskiego skarbu państwa i Wilhelma IV Orańskiego w zdobyciu tronu królewskiego w Anglii i powstaniu Banku Anglii w 1694 roku.

Rola Żydów sefardyjskich w historii finansowej kolejnego okresu pozostaje niejasna. Ciekawe jest jednak to, że Bernard Baruch, największy amerykański finansista XX wieku, pochodził po matczynej stronie(rodzina Wolfów) od Izaaka Rodrigueza Marqueza, kapitana i kupca przełomu XVII i XVIII wieku, jednego z pierwszych Żydów, którzy osiedlili się w Ameryce. Uważa się, że Isaac Rodriguez Márquez był pierwszym Żydem, który miał dom na Manhattanie.

Oprócz finansistów żydowskich w dobie Wielkich Odkryć Geograficznych zachowała się znacząca rola katolickich dynastii finansowych., od XVI wieku  dołączyły do nich i protestanckie dynastie finansowe. W XVI wieku wielki był wpływ banków genueńskich w imperium hiszpańskim (banki genueńskie Giustiniani, Doria, Odescalchi), od tego samego wieku epicentrum rozwoju bankowości stają się centra finansowe krajów Beneluksu: Brugia, Antwerpia, Amsterdam.

W XVI wieku. najważniejszym ośrodkiem finansowym była Antwerpia (działalność finansowa Berenbergów, Welserów, Mendesów, Lopez Suasso, Hochstätterów i innych), a w XVII wieku. -Amsterdam (finansiści Borski, Gumpertz, Clifford,Sillam, Hope i inni).

W XVII wieku. Holandia (północna część prowincji Niderlandów), po udanej rewolucji i wyzwoleniu spod panowania hiszpańskiego, stała się pierwszą kapitalistyczną republiką, a Amsterdam – światowym centrum finansowym. Tolerancja Holendrów, czynniki geograficzne

i inne okoliczności wpłynęły na to, że w XVII wieku. Amsterdam stał się światowym centrum finansowym, poprzednikiem Londynu i Nowego Jorku.  Holandia stała się tekże centrum

formowania się i rozwoju wielu dynastii finansowych pochodzenia angielskiego, szkockiego, niemieckiego i lokalnego, holenderskiego. Rozwój działalności finansowych dynastii przypadł w Holandii na XVI-XVIII wiek – złoty okres w historii gospodarczej tego kraju.

W tym samym czasie „Wielkiej Rewolucji Kapitalistycznej” (1517-1648), według A.I. Fursowa, towarzyszyło wzmocnienie żydowskiego kapitału. Wpływ na to miała zwłaszcza wojna trzydziestoletnia.  Historia rodzin finansowych może także ilustrować ruch przemieszczania się kapitałów. W 1492 r. Żydzi zostali wypędzeni z Hiszpanii. Wielu uciekło do Portugalii, ale kilka lat później nastąpił przymusowy chrzest wszystkich Żydów. Ochrzczeni Żydzi, Marranowie, licząc na powrót do religii swoich przodków, szukali schronienia, głównie na ziemiach protestanckich.

W Anglii kolonia tajnych Żydów (Marranów), która osiedliła się w Londynie, została zniszczona jeszcze za czasów króla Henryka VIII, ale pod rządami królowej Elżbiety kolonia powstała ponownie . W 1609 r. portugalscy kupcy mieszkający w Londynie, podejrzani o wyznawanie judaizmu, zostali wydaleni z kraju. Jednak stopniowo w miejsce dawnych pojawiali się nowi osadnicy, a do czasu ustanowienia protektoratu Cromwella w Londynie ponownie powstała niewielka kolonia, na czele której stało kilku dużych kupców. Działalność biznesowa Marranów przebiegała znacznie lepiej w Holandii. Duża społeczność emigrantów Marranów z Portugalii pojawiła się w Amsterdamie w XVI-XVII wieku. Żydowską kolonię w Holandii można by nazwać Nową Hiszpanią, czy Nową Portugalią, ponieważ w Amsterdamie mieszkało tysiące rodzin sefardyjskich. Marranowie odegrali ogromną rolę w rozwoju gospodarczym Holandii w XVI-XVII wieku – ich przesiedlenie tam doprowadziło do przepływu kapitału z Portugalii do Holandii. Biorąc pod uwagę historię dynastii finansowych, możemy stwierdzić, że jednym z ważnych powodów ożywienie gospodarcze Holandii był napływ w XVI wieku do tego kraju kapitałów żydowskich z Hiszpanii i Portugalii, skąd Żydzi zostali wypędzeni. Typowy przykład odzwierciedlający przepływ kapitału z Półwyspu Iberyjskiego do Holandii, to historia rodziny Lopez Suasso. Bankier Antonio Lopez Suasso (1614-1685, znany również jako Isaac Israel) poślubił przedstawicielkę najbogatszej i starej rodziny sefardyjskiej de Pinto. Miał on wielkie wpływy polityczne w Holandii, cieszył się poparciem króla Hiszpanii Karola II i otrzymał od niego dziedziczny tytuł barona d’Avernas le Gras. Wiadomo, że Antonio Lopez Suasso był największym podatnikiem w Amsterdamie. Jego najstarszy syn, Francisco Lopez Suasso (ok.1657–1710, znany również jako Abraham Israel), był jednym z najbogatszych Żydów w Holandii i jednym z najbardziej wpływowych bankierów w Europie pod koniec XVII i na początku XVIII wieku. Francisco Lopez Suasso udzielił w 1688 roku znacznej pożyczki w wysokości dwóch milionów guldenów  Wilhelmowi Orańskiemu, dla przejęcia angielskiego tronu, zapewniając dzięki temu i przerzucenie wojsk do Anglii. Wilhelm  Orański, przejmując tron angielski, został królem Wilhelmem III i stworzył Bank of  England, który powstał w XVII/XVIII wieku i stał się najważniejszym światowym centrum finansowym. Patronował on Żydom, wspierając ich przedsięwzięcia biznesowe. Wiadomo, że za czasów panowania Wilhelma III, przedstawiciele rodziny Lopez Suasso odgrywali znaczącą rolę w życiu finansowym Anglii.

Stosunkowo szybki upadek gospodarczy Holandii nastąpił w XVIII wieku. w kontekście przeniesienia działalności gospodarczej z Amsterdamu do Londynu. Ten transfer został ustalony przez utworzenie Banku Anglii, które umożliwiło uczynienie z Londynu światowego centrum finansowego już w XVIII wieku. W.A. Tomsinow w badaniu tajemnic finansowych „wspaniałej rewolucji” zauważa, że „wsparcie finansowe „chwalebnej rewolucji” w latach 1688-1689 w Anglii z jakiegoś powodu nie jest brane pod uwagę przez historyków przy jej wyjaśnianiu. Tymczasem w nim najwyraźniej jest klucz do rozwiązania tego jednego z najbardziej tajemniczych i najbardziej znaczących w jego konsekwencjach dla późniejszego porządku świata wydarzeń w historii Europy ”(Tomsinow W.A., 2015, s. 48). Ważną rolę w podniesieniu Londynu do rangi centrum finansowego, oprócz różnych okoliczności, odegrało również wycofanie kapitału marrano-sefardyjskiego z Holandii: prawie wszystkie rodziny finansistów, sefardyjskich i aszkenazyjskich, przeniosły swoją działalność (i kapitał) w XVIII wieku do Londynu. Rodziny holenderskich żydowskich finansistów (Lopez Suasso, de Pinto i inne.) były, jak to często bywało w takim środowisku, w relacjach pokrewieństwa.  Również rodziny finansistów protestanckich zawierały z sobą małżeństwa i utrzymywały więzi biznesowe ( Hope, Sillem, Borski, van Loon, van Lanshot, Pearson, Mees). Nieżydowskie dynastie finansowe (protestanci) odmiennie jednak niż finansiści żydowscy swoją działalność finansową w Holandii zachowali także po schyłku jej złotego wieku (XIX – XX w.).

Rozwój bankowości w Anglii w drugiej połowie XVII wieku wiązał się zarówno z zakończeniem wojny domowej oraz skuteczną polityką kolonialną, jak również z przeniesieniem kapitałów z Europy kontynentalnej do Anglii, ważną rolę odegrali w tym także finansiści żydowscy. Według słów W. Sombarta, „ jeśli Londyn jest obecnie centrum obiegu pieniądza całego świata, to zawdzięcza to przede wszystkim zamieszkałym tam Żydom ”(W. Sombart, 2004). Według słów badacza historii Żydów S.M. Dubnowa Wilhelm III ustanowił „tak bliskie stosunki przemysłowe między Londynem a Amsterdamem, że społeczności żydowskie w tych dwóch miastach były jakby dwiema grupami tej samej społeczności. Duże domy bankowe i eksportowe Lopez, Medina, Fonseca, Salwador objęły jednym finansowym pierścieniem Anglię, Holandię i ich amerykańskie kolonie”. Już na początku XVIII wieku wielu żydowskich finansistów zostało najbogatszymi ludźmi w Wielkiej Brytanii – Mendes da Costa, Moses Hart, Aaron Frank, Baron Dagilar, Moses Lopez Pereira, Moses czy Anton da Costa (pod koniec XVII wieku stojący na czele Banku Anglii).

W drugiej połowie XVIII wieku działalność finansowa Żydów sefardyjskich znacznie się zmniejszyła na tle działalności biznesowej Żydów aszkenazyjskich. Jeśli porównać pozycję Żydów sefardyjskich i Żydów aszkenazyjskich, to należy zauważyć, że sefardyjczycy byli bardziej tajemniczy, co wynikało z ich prześladowania przez Inkwizycję, tradycyjnie aszkenazyjczycy

byli bardziej liberalni. Poza tym kapitały sefardyjczyków zaczęły formować się wcześniej, właśnie spośród sefardyjczyków w XVI-XVIII wieku pochodzili przedstawiciele oligarchów finansowych, sefardyjczycy zajmowali się głównie dużym handlem, a aszkenazyjczycy przeważnie drobnym. To sefardyjczycy weszli kapitałem do Banku Amsterdam, a później do Banku Anglii, dokąd zabrali swoje kapitały od „aszkenazyjskich proletariuszy”. Jak zauważył badacz historii Żydów S.M. Dubnow, pod koniec XVII wieku w Londynie zdecydowano, że „Żydów bez dobrego stanu posiadania nie wolno wpuszczać do Londynu.  Ta decyzja była podjęta przez rdzenną kolonię sefardyjską, która obawiała się, że nowoprzybyli biedni krewni  będą potrzebować ich pomocy, a na dodatek zbyt jaskrawy narodowościowy typ urody rzuci cień na tych, którzy starali się nie rzucać w oczy. Pomimo tego na początku XVIII wieku społeczność aszkenazyjska pojawiła się w Londynie”

Według S.M. Dubnowa, sefardyjczycy „Uważali się za najwyższą kastę arystokratyczną wśród narodu żydowskiego, która z pogardą odnosiła się od aszkenazyjczyków, którzy różnili się od nich zarówno językiem, jak i zewnętrznymi manierami „,” wzajemne wyobcowanie osiągnęło taki punkt, że pomiędzy obiema grupami nie zawierano małżeństw ”. Niestety do chwili obecnej nie ma żadnej poważnych monografii analizującej działalności żydowskich bankierów w Europie przed XIX wiekiem (zasadniczo opublikowane prace dotyczą jedynie historii poszczególnych banków lub działalności tylko niektórzy finansistów). Tak więc przed pojawieniem się w Anglii słynnej dynastii finansowej Rothschildów, żydowscy fiasiści działali w Londynie od ponad stu lat. Sukces Rothschildów w Anglii w dużej mierze wynikał z faktu, że ich działalność opierała się na osiągnięciach  innych finansistów, z którymi Rothschildowie byli powiązani.

Jednocześnie nie można sprowadzić utworzenia Banku Anglii jedynie do działalności żydowskich finansistów, imigrantów z Holandii i innych krajów. Benedetto Odescalchi (papież Innocenty XI, pochodzący z rodziny znanej od XII wieku, zajmującej się bankowością w Wenecji, Genui i innych miastach) okazał znaczące wsparcie finansowe dla powstania w Anglii dynastii orańskiej w1689 roku. Tak więc w powstanie Banku Anglii zaangażowani byli nie tylko protestanccy i żydowscy finansiści, ale także katolicy.

City of London w XVIII-XIX wieku zdecydowanie zajęło pozycję wiodącego na świecie centrum finansowego (i nadal pozostaje światowym centrum finansowym), stając się nieoficjalną stolicą światowego imperium finansowego. Do XVIII wieku w Anglii powstały własne finansowe dynastie Baring, Barklay, Brown, Gurney, Kezwick, Kleinworth, Clifford, Lloyd, Norman, Pease, Fleming i inne. W  rozwoju kapitalizm finansowego,szczególnie ważną była rola kwakrów , większość rodzin finansistów – kwakrów była spokrewniona pomiędzy sobą. Wraz z rozwojem kapitalizmu, powiązania rodzinne powstawały między rodzinami protestantów- finansistów, powstają więzi – Gurney, Barclay, Freem, Gould, Tritton itp.

Ściśle powiązani z Brytyjską Kompanią Wschodnioindyjską byli tacy przedstawiciele angielskiej oligarchii finansowej, jak Baring, Barney, Gould, Smiths i inni. Działalność szeregu dynastii finansowych rozszerzyła się na kolonie angielskie i obszary wpływów angielskich. Z takim przypadkiem mamy do czynienia w Indiach, jeśli chodzi o działalność Cohen, Montagu, Sassoon, Hambro; w Chinach w XIX – i na początku XX wieku. – Kaduri, Sassoon, Baring, Kezwick, Forbes i inni. Z Australią związane były interesy Montague, Montefiore i innych.

Dominacja żydowskich rodzin w brytyjskim systemie finansowym stała się widoczne po wojnach napoleońskich, kiedy tak Rothschildowie, jak i inne żydowskie rodziny stopniowo wypierają rodziny Baring, Hope i inne angielskie finansowe dynastie. Koniec XVIII wieku i XIX wieku to czas panowania w Europie Rothschildów, Żydów pochodzenia aszkenazyjskiego. Według F. Mortona „pieniądze nie były jedynym czynnikiem , który dał początek mitowi o klanie Rothschildów. Najbardziej istotne było co innego – nie pieniądze, a raczej atmosfera i aureola tajemnicy, która otaczała Rodzinę „(Morton F.,2010). Wiadomo, że już w XVIII-XIX wieku spokrewniła się większość rodzin finansistów pochodzenia żydowskiego – Rothschild, Warburg, Schiff, Kuhn, Loeb, Leman, Goldsmith, Goldschmidt, Mendelssohn-Bartholdy, Heine, Seligman, Fould, Oppenheim, Montefiore itp. Większość rodzin żydowskich finansistów w Londynie XVIII – XX wieku była ściśle spleciona więzami rodzinnymi, ale zazwyczaj w centrum tych więzi rodzinnych byli przedstawiciele rodziny Rothschildów.

Wraz ze wzmocnieniem kapitału finansowego (zwłaszcza w końcu XIX wieku) w Anglii doszło do przeplatania się arystokratycznych i finansowych kręgów (kilkudziesięciu rodzinom bankierskim, w tym żydowskiego pochodzenia, udało się wejść do brytyjskich wyższych sfer). Wśród przedstawicieli angielskiej arystokracji również mieliśmy  rodziny (Barney, Guinness itp.), zaangażowane w działalność finansową, ale to był raczej wyjątek. Jak to trafnie zauważył A.I. Fursow, „burżuazja zazwyczaj nie tyle chciała zostać burżuazją, ale przede wszystkim arystokracją. I nie chodzi o to, że hrabia de la Fere jest bardziej atrakcyjny niż monsieur Jourdain. Rzecz jest w tym, że tylko inwestując w ziemię, a tym samym mogąc uzyskać część zysku ze swojego kapitału w postaci renty, tj. zysku związane z monopolem, kapitalista wyklucza lub minimalizuje kapitalistyczną konkurencją, i może zabezpieczyć swoją przyszłość i przyszłość swoich dzieci od wahań rynkowych, od wzrostów i spadków zysków na rynku, i w tym sensie – od kapitalizmu … Burżuazja (nawet) u podstaw systemu kapitalistycznego nie stworzyła własnego społecznego i kulturowego ideału i taki zapożyczyła od arystokracji, tj. przestrzegała ideału społeczno-kulturowego warstwy, z którą teoretycznie miała walczyć lub, mówiąc delikatniej, zderzać się we wszystkich obszarach, w tym w kulturze i w sferze wartości. Nawet w Anglii, kolebce rewolucji przemysłowej, ideałem społecznym w XIX wieku. (i w XX też) był nie kapitalistyczny burżuazyjny właściciel fabryki, ale dżentelmen ze wsi „dziedzic”. Jak zauważa L. Corey, „europejska arystokracja powstały z feudalnego bandytyzmu. Teraz kiedy arystokracją stały się pieniądze… Nowa arystokracja chciała się połączyć ze starą. Nabywano przodków, kupowano tytuły szlacheckie, zawierano arystokratyczne małżeństwa … Kolekcjonerstwo dzieł sztuki oznaczało przynależność do arystokracji „(Corey L., 2012). To nie przypadek, że tak wielu przedstawicieli świata finansów stało się sławnymi kolekcjonerami. Na przestrzeni długiego czasu w środowisku europejskiej arystokracji uznawano działalność finansową za mało prestiżową i „brudną”. Jednak wraz  ze wzmocnieniem się finansowego kapitału od końca XIX wieku w  świat następuje przemieszanie się kręgów arystokratycznych i finansowych (najlepiej widać to na przykładzie Anglii pod koniec XIX wieku, kiedy kilkudziesięciu rodzinom wielkich bankierów udało się dołączyć do brytyjskich wyższych  sfer). Stopniowo Rothschildowie i niektóre inne dynastie finansistów związały się z europejskimi rodzinami królewskimi, weszły w Anglii do Izby Lordów, ich członkowie zostali deputowanymi w parlamentach Wiednia, Berlina i innych miast.

Pozycje banków w Imperium Brytyjskim jeszcze bardziej się wzmacnia w latach 1750-1870, co wiązało się z przemysłową rewolucją i ustanowieniem hegemonii Wielkiej Brytanii. Zgodnie z charakterystyką nadaną Imperium Brytyjskiemu przez W. Sombarta, „w historii państwo angielskie nie ma analogii. Być może starożytne państwa Fenicjan i Kartagińczyków – przedstawiały sobą coś podobnego. Ale „imperium światowe” zrodzone z czysto kupieckiego ducha – tego jeszcze nie było ”(V. Sombart, 2004).

Paryż przez długi czas konkurował z Londynem o rolę centrum finansowego. Do 1789 r. we Francji istniały finansowe dynastie Malle, Hottinger jednakże tak potężnych żydowskich klanów jak w Holandii czy Anglii, we Francji do XIX wieku jeszcze nie było. Dopiero w drugiej połowie XVIII wieku francuski król Ludwik XVI podpisał dekret zezwalający  byłym „portugalskim kupcom” na zamieszkanie w Bordeaux. Możliwe, że  żydowscy finansiści działali we Francji w XVII-XVIII wieku, ale z powodu represji wobec Żydów ukrywali swoje pochodzenie. W XIX wieku. We Francji powstały grupy finansowe Eichthal, Bischofshaim, Vernes, Goüin, Demachy, Drexel, Komondo, Malle, Mirabeau, Seligman, Sellier, Fould, Erlanger itd. Szwajcaria stała się miejscem działalności finansowej dynastie Malle, Mirabeau, Finck, Hottinger i inne.

Wiele klanów finansowych rozwinęło się w Niemczech i w Austrii – Adler, Eichthal, Baumgartner, Benedykt, Berenberg, Betmann, Bleichroeder, Welser, Heine,Gumpertz, Cana, Kaulla, Levi (Levita), Mendelssohn, Metzler, Oppenheim, Raphael, Rothschild, Seligman, Stern, Fink, Fugger, Schroeder, Erlanger.

Wraz z powstaniem reżimu monarchii absolutnych w księstwach niemieckich i w Austrii dosyć wcześnie pojawia się status Żydów nadwornych – skarbników i dzierżawców podatkowych.

W większości są to Żydzi aszkenazyjscy. Praktycznie we wszystkich landach niemieckich w XVII-XVIII wieku istnieli nadworni Żydzi. Przez długi czas bankierami wiedeńskiego dworu

byli tylko Żydzi. W Wiedniu powstało cały żydowskie miasto (Judenstadt), gdzie utworzyły się własne klany finansowe. Ważna rola w powiększaniu się kapitału żydowskiego, jak zauważył żydowski historyk C.M. Dubnow, odegrała wojna trzydziestoletnia, kiedy to szczególnie wzbogaciła się górna warstwa ( wierchuszka) Aszkenazyjczyków.

Działalność nadwornych Żydów nie była bezpieczna. Joseph ben Issachar Süskind (znany również jako Żyd Süss ,1698 lub 1699-1738), pochodził z rodziny finansowej Oppenheimer, w której później rozpoczęli swoją działalność Rothschildowie, był nadwornym Żydem i doradcą finansowym księcia Wirtembergii. Po nagłej śmierci księcia Wirtembergii Joseph Oppenheimer został zatrzymany, oskarżony o defraudację dochodów państwa, pozbawiony majątku i powieszony (ciało powieszonego był zabronione zdejmować przez sześć lat). Biografia Josepha Oppenheimera stała się podstawą powieści L. Feuchtwangera „Żyd Süss” i innych dzieł sztuki.

Kosmopolityczny Frankfurt nad Menem od dawna był głównym centrum finansowym w Niemczech, później, po zjednoczenie kraju, rola ta zostaje przeniesiona do Berlina. Właśnie z Frankfurtem nad Menem wiązało się z pojawieniem się finansowego imperium Rothschildów. Według F. Mortona „Zmierzaniu Rothschilda do światowej sławy nie towarzyszył grzmot

fanfar, on osiągnął najwyższą moc – wszystko się wydarzyło w całkowitej ciszy ”(Morton F., 2010). Tutaj od dawna działalność finansową prowadzili także inni Żydzi finansiści (Baruch, Belmont, Worm, Goldman, Goldschmidt, Oppenheimer, Seligman, Stern, Schiff, Speyer, Erlanger i inni.). Poza tym ważne była rola niemieckich dynastii finansowej – Betmanów, Metzlerów, a także imigrantów z Francji – Gontardów i innych.

Zacząca była rola Hamburga, gdzie duże znaczenie miała działalność finansowa niemieckich rodzin Adler, Berenberg, Schroeder, a także wielu Żydów – Warburg, Heine, Levita, Texeira, etc. Żydowscy bankierzy zorientowani byli głównie na rynki zewnętrze, a nie na wewnętrzne.

Bankierskie rodziny z Frankfurtu nad Menem wysyłali swoich synów do Amsterdamu, Brukseli, Londynu, Paryża i Wiednia dla organizowania bankowej działalności, czyli historia wiele żydowskich rodzin bankowych jest podobna do historii Rothschildów.

Żydowskie grupy finansowe w Niemczech zostały zniszczone w latach trzydziestych XX wieku po dojściu nazistów do władzy (poniosły straty rodziny Arnhold, Warburg, Mendelssohn, Oppenheim, Rothschild, Speyer i inne.). Według F. Mortona „ do miast, które odegrały ważną rolę w losach dynastii Rothschild , tylko w jednym mieście nie znajdujemy żadnych namacalnych dowodów ich obecności. I co dziwne, to miasto to Frankfurt, skąd wiedzie zwycięska ścieżka rodziny. Miasto ma park Rothschildów, a w archiwach miejskich można znaleźć kilka pożółkłych dokumenty przedstawiających pierwsze kroki Mayera Rothschilda na arenie biznesowej i finansowej, i to wszystko. Rodzinny dom Rothschildów został zniszczony podczas drugiej wojny światowej w wyniku bombardowania i później ruiny były rozebrane, a na ich miejsce wzniesiono nowy budynek biurowy ”(Morton F., 2010).

Odrodzenie Frankfurtu nad Menem nastąpiło po II wojnie światowej, w latach pięćdziesiątych XX wieku, kiedy miasto trafiło do spisu  pretendentów do uzyskanie statusu stolicy Niemiec, ale kanclerz K. Adenauer faworyzował Bonn; ostatecznie Frankfurt nad Menem stał się gospodarczą stolicą Niemiec, gdzie znajdują się główne siedziby największych niemieckich banków.

W Ameryce w porównaniu z Europą było  mniej dynastii bankierskich. Jednymi z pierwszych były rodziny wschodniego wybrzeża, związane głównie z Bostonem (ich zwali także „starymi pieniędzmi”: rodziny Lowell, Forbes, Cabot i inne ). Jednak w XIX i na początku XX wieku

w USA następuje przepływ kapitału na dużą skalę z Europy (Barclay, Brown, Kleinworth, Cabot, Lowell, Malle, Forbes itp.). Ważną rolę w tym procesie odegrała rodzina Morgan (blisko spokrewniony z Baringami i innymi angielskimi finansistami), Fleming i inni.

W XX wieku przeniosły swoją działalność do Stanów Zjednoczonych żydowskie dynastie finansowe Warburg, Goldman Sachs, Goldsmith, David-Veiley (Lazard), Khan, Cohen, Loeb, Leman, Seligman, Schiff itd. Z Ameryką Łacińską związane były interesy Rothschildów i Safra.

Finansowe interesy przedstawicieli rodziny  rodziny Rothschild były reprezentowane w Stanach Zjednoczonych przez inne rodziny żydowskie, blisko związany z Rothschildami. Wśród takich rodzin można wymienić Belmontów. Założyciel dynastii finansowej – August Belmont I (1813-1890), rodem z Niemiec, emigrant, który przeniósł się do Nowego Jorku w 1837 roku i zmienił nazwisko w USA z Schonberg na Belmont. August Belmont pochodził z bogatej rodziny żydowskiej, od czternastego roku życia podjął pracę w domu bankowym Rothschilda we Frankfurcie nad Menem, a później – w banku Rothschilda w Neapolu i Paryżu. W USA

August Belmont I był doradcą amerykaskich prezydentów, założył firmę August Belmont & Co. Według wszelkich wiadomości rodzina Belmontów reprezentowała interesy Rothschildów

w Stanach Zjednoczonych przez długi czas. Kolejną rodziną, która wyrażała interesy Rothschildów w USA byli Seligmanowie (lub Zeligmanowie) – dynastia żydowskich finansistów  niemieckiego pochodzenia, znanych jako „amerykańscy Rothschildowie” (możliwe, że Seligmanowie były spokrewnione z nadwornymi bankierami Niemiec w XVIII-XIX w.). Jeden z aktywnych uczestników i inicjatorów powstania Systemu Rezerwy Federalnej był bankier Jacob Heinrich Schiff (1847-1920), reprezentant żydowskiej finansowej dynastii Shiffów. Jacob Schiff był jednym z przywódców społeczności żydowskiej w Stanach Zjednoczonych. Historia rodziny Schiffów sięga co najmniej XIV wieku. Ciekawostką jest to, że ich historia od XIV do XVIII wieku była związana głównie z Frankfurtem nad Menem, miastem, w którym rozpoczęła się działalność finansowa Rothschildów, i z którymi Schiffowie byli w bliskim kontakcie.

Według D. Strouse’a, w drugiej połowie XIX – i na  początku XX wieku amerykańskie banki zostały podzielone na dwie grupy: „ domy bankowe należące do jankesów (Morgan, Drexel i inni) oraz należące do Żydów, imigrantów z Niemiec (Seligman, Kuhn i Loeb) ”.

Morgan to jedna z największych rodzin finansowych i grup w Stanach Zjednoczonych w pierwszej połowie XX wieku. Jest przypuszczenie, że sukces Johna Pierponta Morgana Sr. w Stanach Zjednoczonych był związany z jego wsparciem przez Rothschildów. W połowie XIX wieku Ameryka pilnie potrzebowała napływu kapitału. Morganom udało się przelać znaczne środki z Europy Zachodniej do Ameryki, dzięki czemu otrzymał słynny przydomek  „Mojżesz Nowego Świata”. Biorąc pod uwagę to, że  w środku XIX wieku wśród finansowej oligarchii Europy  prym wiodli Rothschildowie, nie można nie zakładać połączenia między domami Rothschild i Morgan. Jednak są też odwrotne informacje. Sam John Pierpont Morgan Sr. napisał: „ Myślę, że nie trzeba tłumaczyć, iż jakiekolwiek  powiązania biznesowe z Rothschildami … całkowicie są nie do przyjęcia dla nas, i że dałbym prawie wszystko, tylko po to, aby usunąć ich z gry. W moim przekonaniu, postawa, jaką demonstrują Rothschildowie w stosunku do nas wszystkich, począwszy od mojego ojca, nikt by tego nie tolerował ”. Wiadomo, że John Pierpont Morgan na początku XX wieku „zaczął ciąć kontakty biznesowe z tymi z nich (żydowskimi bankierami), którzy wydawali mu się „zbyt żydowscy” i uważał, że jego bankierski dom i amerykańskich przedstawicieli Beringa są jedynymi „białymi” firmami w Nowym Jorku ”. Tak więc w Stanach Zjednoczonych podobnie jak w Europie Zachodniej, istnieje konkurencja między protestanckimi i żydowskimi grupami finansowymi.

Utworzenie Rezerwy Federalnej Stanów Zjednoczonych było jednym najważniejszych wydarzeń w historii świata XX wieku. Jak wiadomo, System Rezerwy Federalnej (zwany dalej FRS) został ustanowiony 23 grudnia 1913 roku jako niezależna  federalna agencja dla wypełnienia funkcji banku centralnego oraz wdrożenia scentralizowanej kontroli nad komercyjnym system bankowy Stanów Zjednoczonych. Historia powstania i rozwoju System Rezerwy Federalnej była wielokrotnie przedmiotem badań naukowych. Jednak mało znana jest rola poszczególnych finansistów w tworzeniu tej ważnej instytucji. Istnieją bliskie więzi rodzinne i biznesowe między rodzinami finansistów Warburg, Schiff, Seligman, Loeb i innych., a także między Rockefellerami, Aldrichami, Harrimanami , którzy uczestniczyli w tworzeniu FRS.

Wielka wojna 1914-1945, która zjednoczyła pierwszą i drugą i wojnę światową, doprowadziła do gwałtownego wzrostu Nowego Jorku jako centrum finansowego  i osłabienia pozycji City of London. W pierwszej połowie XX wieku w USA następuje gwałtowne umocnienie pozycji oligarchii finansowej. Na jej wzmocnienie wpłynęło utworzenie FRS w 1913 r., „New Deal” prezydenta Roosevelta (sama rodzina Rooseveltów należy do bankierskich , w otoczeniu prezydenta znaleźli się przedstawiciele rodzin Baruch, Harriman, Leman, Rockefeller itp.).

Wraz z tym w pierwszej połowie XX wieku następuje osłabienie pozycji City of London i największych finansistów tych czasów- Rothschildów. Według słów ich biografa F. Mortona „lata 20. i 30. XX wieku stały się najtrudniejszym okresem w całej historii Rodziny i przyczyny należy tego szukać w braku równowagi otaczającego ich świata. Idylla końca XIX wieku podarowała Rothschildom prawdziwy triumf. A teraz na scenie, na której  rozgrywał się światowy dramat, nastąpiła nagła zmiana scenerii. Wszystko co stare zostało z grubsza zburzone i zastąpione przez nieznane i obce nowe. Najlepsi przyjaciele stracili korony i królestwa, najlepsi słudzy stali się socjalistami. Harmonijna muzyka balów ustąpiła kakofonii jazzu. Ale co najważniejsze, –

rząd położył rękę na dochodach Rodziny … Na pewien czas Rothschildowie zamarli w oszołomieniu wśród ruin świata, który pomogli stworzyć. Niektórzy z nich próbowali ukryć się przed otaczającym chaosem – zajęli się nauką i sztuką … Angielska gałąź pozostawała w agonalnym uścisku surowego reżimu powojennej gospodarki. Francuski dom bankowy został częściowo zlikwidowany w czasie okupacji hitlerowskiej i po wojnie wszystkie siły francuskiej gałęzi Rodziny została skierowane do jego odtworzenia. Obciążenie podatkowe było większe niż kiedykolwiek. Rothschildowie musieli  porzucić większość swoich pałaców. Era egzystencjalizmu nie sprzyjała rozkwitowi bajkowych pałaców. Wręcz przeciwnie, wszystko się wyrównywało i podlegało katastrofalnym podatkom. Pod tą presją Rodzina traciła jeden skarb po drugim ”.

W pracach poświęconych oligarchii, jej rozwój w XX wieku w Stanach Zjednoczonych jest często postrzegany w kontekście walki (i / lub współpracy) kilku grup finansowych lub klanów. Omawiane są związki między Rothschildami i Rockefellerami lub między Morganami i Rockefellerami. Na przykład, M. Rothbard uważa, że „po drugiej wojnie światowej Morganowie stopniowo dostosowują się do nowej roli młodszych partnerów Rockefellerów ”, a inni badacze uważają, że Rothschildowie w XX wieku,  w pierwszej połowie XX wieku oddali finansowe pierwszeństwo Rockefellerom. Oczywiście prawdziwy obraz jest bardziej skomplikowany. Nastąpiło rozmycie kapitału rodzinnego, degeneracja bankowych dynastii, dlatego należy raczej mówić nie o rodzinach, ale o grupach prywatnych bankowych interesów (członkowie tych grup nie zawsze pochodzą z jednej rodziny). W okresie rozwoju kapitalizmu m.in. i w XX wieku.,

istniały (i istnieją) nie dwie, ale znacznie większa liczba grup finansowych, których skład nie zawsze pokrywa się z składem członków rodzin finansistów.

Jeszcze w latach pięćdziesiątych badacz oligarchii finansowej USA F. Landberg zajął się problemem: „Teraz, jak mnie się wydaje, jest znacznie trudniej niż 35 lat ustalić, gdzie jest położony środek ciężkości w całym tym biznesie. Może nie ma żadnego centrum i problem dominacji zostaje usunięty z porządku obrad lub przejawia się w toku bezgłośnej walka za kulisami. Czy wśród finansowych magnatów idzie walka o władzę ? 40 lat temu, w przededniu depresji i „New Deal” Roosevelta, każdy doświadczony makler z Wall Street mógłby wymienić członków tego wewnętrznej organu decyzyjnego finansowych magnatów, a nawet określić go według stopnia ważności: J.P. Morgan (23 Wall Street), John D. Rockefeller (26 Broadway) i Andrew W. Mellon z Pittsburga. Decyzje podjęte wspólnie przez tych trzech magnatów, były nieuchronnie wdrażane ”(Landberg F., 1971). Dziś wszystkie te pytania dotyczące określenia decyzyjnego „środka ciężkości” lub „środków ciężkości” pozostają jeszcze bardziej niejasne, otwarte i konieczne  dla wyjaśnienia.

Najmniej informacji  jest na temat rodzin bankowych drugiej połowy XX wieku i początku XXI wieku. Jednakże  obecnie przedstawiciele rodzin bankowych aktywnie angażowali się w działalność społeczna, pełniąc rolę organizacyjną i  jako członkowie Klubu Bilderberg ( rodziny Baring, Wallenberg, Rockefeller, Sellier, Speier, etc.), Komisji Trójstronnej (Rockefeller), Klubu Le Siècle (Sellier), Klubu Rotary (Betman), ruchu ekologicznego i Partii Zielonych (Goldsmith, Rockefeller, Rothschild, etc.), antropozofii (Mees), ruchu masońskiego (Aldrichi i inni); tworzyli fundacje (The Edmond de Rothschild Foundation, The Rothschild Foundation i inne), wywarli znaczący wpływ na pop kulturę z pomocą Hollywood (Khan, Rockefeller itp.) i innych czołowych mediów (Rothschild, Schiff i inni). Przedstawicieli wielu rodzin bankowych byli związani z różnymi służbami wywiadu. Na przykład Warburg – z wojskowym wywiadem USA, a  Fleming i Hambro z wywiadem brytyjskim (Charles Eric Hambro został jednym z założycieli brytyjskiego wywiadu MI6).

Wielu wybitnych zachodnich polityków na różnych etapy ich kariery było związanych z bankami. Polityczną działalnością w różnych okresach zajmowały się rodziny finansowe, takie jak Bush, Levita, Rockefelleer, Roosevelt, Forbes, a także Adler, Baring, Barclay, Barney, Betman, Bischofsheim, Brown, Gurney, Guinness, Goldsmith, Doria, Chigi, Cabot, Lehman, Lloyd, Medici, Mellon, Montagu, Natoli, Oppenheim, Pease, Rafael, Smith, Samuel, Hambro, Hottinger i inne.

Większość dynastii finansowych, których historia rozważana jest w tej książce, już nie istnieje, „ zeszły z areny”. Ale niektóre rodziny bankowe, które są omawiane w książce przetrwały do dziś, choć nie we wszystkich rodzinach znajdują się przedstawiciele, którzy aż do chwili obecnej są zaangażowani w działalność finansową. Możliwe, że sposobem na zachowanie finansów i wpływów rodzinnych często było wychowanie – kształtowanie charakteru od podstaw. W przeciwieństwie do większości dzieci bogatych rodziców Rothschildowie i Morganowie ciężko pracowali przez całe życie co stało się sposobem na zachowanie finansowej pozycji rodziny.

Rodziny finansowe w Anglii są reprezentowane przez rodziny Goldsmith, Kezwick, Kleinworth, Rothschild, Sassoon, Safra, Stern, Hambro, Hoare itp.; we Francji – Rothschildowie,

Sellier, Stern itp.; we Włoszech – Borromeo, Natoli i inni; w Szwajcarii – Rothschild, Hottinger i inni; w Szwecji -Wallenberg; w Hongkongu – Kaduri; w USA – Loeb, Mellon,Rockefeller i inni; w Niemczech – Berenberg, Betman, Metzler, Oppenheim, Finck, Fugger. Jednak nie można nie zauważyć, że niektóre rodziny finansowe istnieją do dziś, nie mając żadnych znanych

przedstawicieli.

Wiele z dynastii finansowych rozpatrywanych w książce było związanych swoją działalnością z historią Rosji. Pożyczki dla Imperium Rosyjskiego były udzielone w różnych czasach przez rodziny Baring, Berenberg, Betman, Clifford, Mendelson, Morgan, Rothschild, Sillama, Hope, Shroeder i inne. Z rodzinami bankowymi Gunzburgów i Ephrussi, były spokrewnione różne żydowskie rodziny Europy. Dom bankierów Ephrussi, blisko był związany z Rothschildami i zyskał sławę w Europie, był założony w 1830 roku w Odessie przez kupca  1. gildii z Berdyczowa Efmama (Joachima) Aizikowicza Ephrussi (Chaim Aizikowicz Ephrusi). Głównie z Imperium Rosyjskim kojarzona jest działalność domu bankowego Stieglitz. Z ZSRR były związane interesy biznesowe Rockefellerów; są związane, z postsowiecką Rosją – interesy Sassoon, Safra, Fleming, Hambro i in.

Książka przedstawia materiał na temat tych rodzin, których przedstawiciele od kilku pokoleń zajmowali się działalnością finansową. W Rosji i na Wschodzie takich dynastii finansowych jest znacznie mniej niż w krajach zachodnich, i tych dynastii nie uwzględniają w książce. Wyjątek stanowią te żydowskie rodziny, które były zaangażowane w działalność finansową zarówno na Zachodzie, jak i na Wschodzie (Kaduri, Komondo, Cohen, Morpurgo, Sassoon, Safra, Hambro itp.)

Szereg rodzin, których historia została przedstawiona w książce, swoje początki mają jeszcze w czasach starożytnego świata. Żydowskie rodziny finansowe Abarbanel, Caen d’Anvers, Sassun wywodzą się spośród potomków króla Dawida. Włoskie rodziny Massimo i Balbi są zakorzenione w starożytności, należą do najstarszych rodów w Europie, które zachowały się do XXI wieku. Z rzymskiego rodu Massimo (Maximis) pochodzą rzymscy papieże, zaliczani do grona świętych, ważni działacze polityczni we Włoszech. W XIV-XV wieku członkowie rodziny Massimo byli zaangażowani w działalność handlową i bankową w Rzymie, konkurowali z handlarzami florenckimi, choć głównie byli znani jako wielcy właściciele ziemscy. Balbi pochodzą od starożytnej rzymskiej arystokracji (starożytne źródła zwracają uwagę na związek Balbi z rzymskimi władcami, w tym z Gajuszem Juliuszem Cezarem). Arystokratyczny klan nie wymarł na początku Średniowiecza, w okresie ” mrocznych wieków” Europy.  Możliwe, że korzenie rodziny są jeszcze starsze. Istnieją spekulacje, że rodzina Balbi jest fenickiego pochodzenia, etymologia nazwiska jest łączona z bogiem Baalem (Balbi byli znani w fenickiej kolonii  Hades) W średniowieczu Balbi byli głównie związani z Genuą i Wenecją, byli spokrewnieni z arystokratyczną rodziną Pallavicini, również zajmującą się bankowością. Rodzina Balbi zajmowała się bankowością w Mediolanie i innych miastach od co najmniej XVI wieku. W XIX wieku. rodzina Balbi stała się jednym z założycieli banku Credito Italiano.

Najbardziej znaną rodziną żydowskich finansistów jest rodzina Rothschildów. Żadne inne nazwisko w Europie nie było otoczony taką aureolą tajemnicy, jak ta dynastia, o której napisano dziesiątki monografii historycznych. Jednakże ta praca nie tyle dotyczy historii Rothschildów, ile historii innych, mniej znanych (zwłaszcza w Rosji) rodzin finansistów. Książka zawiera rodziny o największym znaczeniu historycznym, jednakże jest szereg innych rodzin finansowych, których działalność jest słabo odzwierciedlona w źródłach, i tak nie specjalnie uwzględnione są (na przykład dynastie żydowskich finansistów Baer, Kaulla, Reitlinger, Jacobson i wielu innych. itp.).

Istnieje bogata literatura historyczna dotycząca monarchów i monarchii. Historia finansistów częściowo przypomina historię monarchów (do najbardziej znanych bankierów, tak jak i do  monarchów, wraz  z imieniem dodaje się  liczbę „Pierwszy”, „Drugi” itp ; ograniczony jest także wybór imion wśród dynastii finansowych; przestrzega się litery i ducha tradycji przekazywanej z pokolenia na pokolenie), ale są pewne różnice. Jak zauważył jede z przedstawicieli rodziny finansistów Baring: „Nikt z nas nie ma miejsca w firmie, jeśli nie wykaże wymaganych cech charakteru i umysłu ”(Lands D., 2010, s. 50).

Praktyką było zakładanie kilku gałęzi rodzinnej firmy w różnych centrach finansowych, zamknięty krąg rodziny jako zasada była szczególnie powszechna wśród żydowskich rodzin (Rothschild, Pereira, Seligman itp.) i obowiązywała w większości zamożnych rodzin Żydów XIX-XX wieku. Małżeństwa były przeważnie wewnątrzrodzinne (już w testamencie Mayera Rothschilda, było zastrzeżone, że wszystko ważne stanowiska w firmie powinni zajmować tylko członkowie rodziny, a nie najemni pracownicy; tylko potomkowie męscy mogą uczestniczyć w biznesie; dziedziczyć tylko bezpośredni spadkobiercy w linii męskiej; mężczyźni z rodziny muszą poślubić swoje kuzynki lub drugie kuzynki, aby akumulowany majątek pozostawał w rodzinie i służył wspólnej sprawie, a córki powinny poślubić arystokratów, zachowując swoja wiarę). Jak zauważa F. Morton, Rothschildowie „mają zwyczaj poślubić dziewczynę z Rodziny podobnie jak było to tradycją w dynastii Habsburgów. Rzeczywiście, najlepszym wybrankiem na członka Rodziny mógł być tylko tyn, kto też należał do tej rodziny … Spośród 58 małżeństw, zawartych przez potomków Mayera Amschela w linii męskiej połowę stanowiły małżeństwa z kuzynami ”(Morton F., 2010). Jak zauważył J.L. Slezkin, „ w większości w domach bankowych … obowiązywały rodzinne związki partnerskie, w których rodzeństwo (często małżeństwo kuzyni) kierowali oddziałami w różnych częściach Europy (powinowaci lub kobiety, którzy wyszli za mąż poza klanem, byli najczęściej wykluczani z bezpośredniego udziału  w interesach  ”(Slezkin J.L, 2007).

Historia finansistów często jest wadliwie rozpatrywana indywidualnie, bez związku z interesami rodziny. Jednak dla wielu z nich charakterystyczym było przekazywanie tradycji i kapitału

członkom rodziny, chęć utrzymania działalności w formie rodzinnej, nie dopuszczanie ludzi z zewnątrz, desygnowanie na wszystkie kierownicze stanowiska swoich ludzi, powiązanych więzami pokrewieństwa. Już podczas powstaniem kapitalizmu istniały rodziny finansistów, którzy mieli między sobą więzy rodzinne. Jak pisze F. Morton, „kiedyś młodszy syn Nathana Rothschilda zapytał go, ile różnych narodów istnieje na świecie. „Są tylko dwa narody, o których, powinieneś wiedzieć – odpowiedział ojciec, który miał już gotową odpowiedź – pierwsza to Rodzina, a drugi to wszyscy pozostali”. (Morton F., 2010). Rothschildowie, wraz z innymi żydowskimi dynastiami finansowymi, byli przeciwko asymilacji Żydów opowiadał się za zachowaniem etniczno-religijej odrębności. Znajomość więzi rodzinnych pozwala inaczej spojrzeć na historię finansową ostatnich wieków.

Aktualność rozważanego tematu jest oczywista. Rozległa literatura, poświęcona tej problematyce, wskazuje na to, że trendy ostatnich dziesięcioleci wiążą się z osłabianiem państw oraz wzmocnienie wielkich korporacji i dużego kapitału prywatnego. Oprócz obszernej bibliografii, załączonej do książki, większość prac ze wskazanej bibliografii nie odnosi się bezpośrednio do historii finansów oligarchii. Zasadniczo są to publikacje, które analizują historię banków lub innych instytucji finansowych, a prywatne interesy, historia wielkiego biznesu rozpatrywana jest przez pryzmat rozwoju tych instytucji. Większość prac poświęcona osobowościom finansistów, jest literaturą zwykle pisaną na zamówienie (druga opcja – to biografie zawierające w sobie obelgi, gdzie właściciele dużych finansowych i przemysłowych kompanii, powołanych w drugiej połowie XIX – początku XX wieku nazywani są „baronami-rabusiami”).

Do tej pory jest bardzo niewielu ważkich i popartych źródłami prac, poważnie analizujących interesy oligarchii finansowej w przeszłości i obecnie, o ile wiem, brak takiej pracy zarówno w kraju, jak i w literaturze zagranicznej.

Jak zauważył D.Salerno we wstępie do książki M. Rothbarda „Historia obiegu pieniądza i bankowości w USA ”, mało uwagi poświęca się w pracach kliometrycznych odpowiedzi na pytanie „Cui bono?” lub „Kto na tym korzysta?”, ponieważ aby na nie odpowiedzieć muszą być używane dane, o celach i motywach, dane wyłącznie subiektywnie, niemierzalne i niekwantyfikowalne…Takie instytucje jak koleje lub Rezerwa Federalna, są złożonym rezultatem kierowania i działania jednostek i grup ludzi, próbujących osiągnąć określone cele w taki czy inny sposób. Zatem nowa historia gospodarcza nie jest historią w tradycyjnym sensie, tj. próba „zrozumienia” motywów, powstania instytucji gospodarczych i procesów ”. Jeden z wyjątków jest dokładnie wskazany w dziele M. Rothbarda, w którym pokazany jest rozwój finansowych instytucji w Stanach Zjednoczonych w pierwszej połowie XX wieku oparty na dużej ilości materiału faktograficznego na tle walki między polityką a finansami, w związku z „motywami i planami

, często ukrytymi i przebiegłymi, z rezultatami, które są czasami tragiczne w skutkach ”(Salerno D., 2009). Prawdziwa historia Stanów Zjednoczonych pierwszej połowy XX wieku, zdaniem M. Rothbarda, to konflikt między różnymi grupami finansowymi, a nie między programami i działaniami prezydentów USA. M. Rothbard zwraca uwagę, że „znaczna część politycznej historii Stanów Zjednoczonych można interpretować w świetle bliskości do jednej z grup finansowych, które czasami współpracowały, częściej się ścierały: Cleveland (Morgan), McKinley (Rockefeller), Theodore Roosevelt (Morgan), Taft (Rockefeller), Wilson (Morgan), Harding (Rockefeller), Coolidge (Morgan), Franklin Roosevelt (Harrison – Kuhn / Loeb Rockefeller) ”. Jednocześnie praca M. Rothbarda może nieco upraszcza historię rozwoju instytucji finansowych w USA, biorąc pod uwagę tylko konflikt między Morganami i Rockefellerowie. W tworzeniu Fed i w historii finansowej USA w pierwszej połowie XX wieku ważną rolę odgrywały i inne grupy finansowe słabo powiązane z Morganami i Rockefellerami.

Temat odziedziczonych kapitałów w przeszłości i obecnie na Zachodzie jest bardzo słabo opisany w literaturze naukowej i w mediach, dlatego dużą trudność przedstawia sobą oddzielenie „kalifów na godzinę” od tych, których rodziny na poważnie i na długo pozostają w świecie finansów, dlatego określenie rozmiarów realnych kapitałów rodzinnych obecnie nie jest możliwe. Tak, wiele napisano o tym, że magazyn Forbes i inne współczesne publikacje masowe uwzględniają tylko kapitały nowobogackich, ale nie rozważają głównych, tj. dziedziczonych majątków finansowej oligarchii Zachodu, nagromadzonych na przestrzeni wieków. F. Morton pisze o Rothschildach, że „nazywanie tej rodziny  jako zamożnej jest zbyt banalne. Majątek rodziny Rothschildów w Anglii, i we Francji po prostu wymyka się opisowi ”(jeszcze przesłanie Mayera Rotszylda mówiło, że „skromność prowadzi do bogactwa ”i nigdy nie należy opisywać majątku rodzinnego, wielkość jego majątku nigdy nie powinna zostać ujawniona, spory między braćmi muszą być rozwiązywane w rodzinie, przy zachowaniu jedności rodziny; Mayer Rothschild zapisał w testamencie, że „córki, zięciowie i ich spadkobiercy nie mają udziału w istniejącej firmie Rothschild & Sons … oni też nie mają prawa sprawdzać stanu spraw w / w firmy, żądać wglądu do ksiąg przychodów, dokumentów, spisów inwentaryzacyjnych itp.; również Nathan Rothschild w swoim testamencie prosił żeby „Wszyscy krewni we Frankfurcie czy Londynie zjednoczyli swoje wysiłki na rzecz jasnego wykonania woli  przedstawionej w testamencie i nie występowali o żadne dodatkowe informacje, a także nie wymagali przedstawiania jakiegokolwiek sprawozdania księgowego ”) (Morton F., 2010).F. Landberg w książce „ Bogacze i super bogacze. O autentycznych władcach Stanów Zjednoczonych Ameryki ”- stawia pytanie : „Czy zniekształcamy fakty, biorąc pod uwagę całość stan całej rodziny, a nie jej indywidualnych właścicieli? Fakty byłyby rzeczywiście zniekształcone, gdyby każdy z spadkobierców tego stanu poszedł swoją własną drogą, a mimo to badacz rozważał je zbiorczo. Ale Dupont, podobnie jak inni bogaci spadkobiercy nie poszli własną drogą; nie bacząc na walki pomiędzy poszczególnymi członkami rodziny, wszyscy działali jako jeden zespół. … kuzyni i siostry są ściśle powiązani siecią rodzinnych holdingowych firm i funduszy powierniczych, które pod jednym skoncentrowanym przywództwem rodzinnym zabezpieczali jednolitą organizację pracy przedsiębiorstw rodzinnych. Gdyby tak się stało, że do każdego z członków tej pokrewnej grupy podchodzono by z finansowego punktu widzenia jako do jednostki pojawiłoby się niebezpieczeństwo przeinaczenia faktów. W tym wypadku bylibyśmy wprowadzeni w błąd, bo tylko widzieliśmy niewielką część wierzchołka ogromnej góry lodowej, a jej zasadnicza masa pozostałaby ukryta pod powierzchnią”. I dalej: „Coraz mniejsza liczba rodzin wpływa na gospodarkę kraju, chociaż stan majątków dzieli się na coraz większą liczbę spadkobierców. Dziś Dupontów, Rockefellerów i Mellonów zrobiło się więcej niż w 1900 roku, ale każdy z nich ma swój udział w zwiększonym  centralnym majątku „(Landberg F., 1971).

Historia wielkiego kapitału prywatnego jest potrzebna nie tylko dla znajomość przeszłości, ale także lepszego zrozumienia współczesnego świata , gdyż wiele z rodzin, które odegrały znaczącą rolę  w świecie finansów Zachodu w minionych stuleciach, zachowują swoje znaczenie do dziś. Należy mieć nadzieję, że praca ta posłuży jako podstawa do dalszych badań  na ten temat.

 

 

 

 

 

1             http://www.russia.ru/video/fursovmatrix/