maj 2, 2021 | dr n. med. Marek Błażejak

Kilka dni temu Europejska Agencja Leków (EMA) dokonała porównania ryzyka wystąpienia rzadkiej zakrzepicy żył mózgowych i trzewiowych w połączeniu z małopłytkowością (VITT) po podaniu szczepionki AstraZeneca do ryzyka zgonu na Covid-19 w zależności od wieku szczepionych osób i od natężenia zakażeń Covid-19.

Jako podstawę natężenia przyjęto liczbę zakażeń w ciągu miesiąca na 100.000 osób: 

– niski poziom zakażeń (55 na 100 000 osób)
– średni poziom zakażeń (401 na 100 000 osób)
– wysoki poziom zakażeń (886 na 100 000 osób) 

Jeśli chodzi o ryzyko wystąpienia VITT, generalnie przyjmuje się, że prawdopodobieństwo jej wystąpienia wynosi 1:100 000. W około połowie przypadków kończy się ona zgonem (według naukowców norweskich na 5 opisanych przypadków 3 osoby zmarły, według innych badań zmarło 40% osób dotkniętych VITT).

Z publikacji EMA wynika (strony 9-11), że szczepienie osób poniżej 30 roku życia preparatem AstraZeneca niesie ze sobą większe ryzyko śmierci z powodu szczepionki aniżeli z powodu ewentualnego zachorowania na Covid-19, niezależnie jak silne jest natężenie infekcji. W przypadku niskiego nasilenia zakażeń, osoby poniżej 50 roku życia mają takie samo lub mniejsze ryzyko zgonu z powodu Covid-19 aniżeli z powodu zakrzepic. To oznacza, że szczepienie osób poniżej 50 roku życia jest przy niskim natężeniu zakażeń Covid-19 bezzasadne czy wręcz szkodliwe. Niestety w publikacji EMA nie wyjaśniono, jaka była metodyka obliczeń i czy osoby które zmarły na Covid-19, miały choroby współistniejące, czy też Covid był główną przyczyną śmierci. Oczywiście zakrzepice żył mózgowych i trzewiowych to tylko jedno z powikłań poszczepiennych. 

Spójrzmy teraz na powyższe wyliczenia EMA z perspektywy Polski. Według danych z 02.05.2021 w naszym kraju było 4 612 nowych zakażeń.

Abstrahując od tego, że 4 612 to w rzeczywistości liczba pozytywnych testów, z których część w ogóle nie oznacza zakażenia chorobą, jeśli dokonamy ekstrapolacji tej liczby na cały miesiąc maj 4 612 x 31 dni, uzyskamy 142 972 zakażeń (pozytywnych testów). Przy 38 mln mieszkańców w Polsce (dane z roku 2019), miesięczna incydencja zakażeń wyniesie około 376 / 100.000 mieszkańców (według parametrów EMA niski do średniego poziom zakażeń). Biorąc pod uwagę sezonowy spadek liczby zachorowań na infekcje respiratoryjne, należy założyć, że incydencja 376 / 100.000 mieszkańców będzie w najbliższych dniach spadać. To z kolei oznacza, że według danych EMA na dzień dzisiejszy podawanie szczepionki AstraZeneca w Polsce u osób poniżej 30 roku życia niesie ze sobą większe ryzyko zgonu z powodu zakrzepic żył mózgowych i trzewiowych aniżeli z powodu ewentualnego zachorowania na Covid-19, a jeśli liczba zakażeń będzie nadal spadać, to ryzyko zgonu z powodu VITT będzie większe u osób poniżej 50 roku życia aniżeli ryzyko śmierci z powodu Covid-19.  

W związku z tym rodzi się pytanie, dlaczego polskie Ministerstwo Zdrowia i Agencja Leków, które zawsze podejmują swoje decyzje w oparciu o wytyczne EMA, arbitralnie lekceważą obliczone przez EMA ryzyko śmierci wskutek VITT po podaniu szczepionki AstraZeneca?  Przypomnijmy, że Wielka Brytania nie podaje tej szczepionki osobom poniżej 30 roku życia, a w Danii i Norwegii szczepienie preparatem AstraZeneca jest całkowicie zabronione.